Ik ben gefascineerd door de ‘zwarte zwanen’ in ons leven
Irene Nijhof is socioloog. Zij is bedenker en ontwikkelaar van het gedachtegoed Onzekerheidskunde en begeleidt al ruim 15 jaar crisisteams die zich willen voorbereiden op crises of daarmee worden bedreigd.
Ik richt me niet op gewone, gemiddelde en normale situaties. Maar ben juist gefascineerd door de ‘zwarte zwanen’ in ons leven: het uitzonderlijke, het extreme en het onvoorspelbare: crisissituaties dus.
Al jaren heb ik crisistafels begeleid en ik weet ondertussen één ding zeker: het ligt zelden of nooit aan de inzet, kennis en expertise aan tafel.
Wij bespreken wat normaal gesproken niet op tafel komt
Met mijn achtergrond in de sociologie richt ik me daarom specifiek op deelnemers en hun concrete gedrag, juist in de spannende en onzekere context van een crisissituatie. Deze crisiscontext geeft namelijk niet alleen betekenis, maar ook richting aan ons gedrag; het heeft effect op hoe wij ons voelen en welke gedachten we ontwikkelen.
Aan elke tafel, op welk niveau dan ook, heb ik gemerkt dat er eenzelfde dynamiek van kracht kan zijn. Een hele menselijke dynamiek maar wel één die ons gevangen houdt in de crisis. Vreemd genoeg hebben we het daar nooit over aan tafel.
Ik kreeg dikwijls dezelfde evaluatiepunten en Ja-maar tegenwerpingen te horen:
Ja-maar…
... we mogen maar twintig minuten vergaderen
... de pers staat voor de deur
... de operatie moet ons adviseren wat we moeten doen
... wij moeten eerst een kernboodschap formuleren
... mij is gezegd dat ik vooral op mijn handen moet gaan zitten
... we schuiven met verschillende belangen aan tafel
... wij moeten bij de feiten blijven
... we hebben geleerd dat we geen aannames mogen doen
... de voorzitter stuurt de vergadering niet goed aan
Dit gedrag van ooit aangeleerde trucjes en quasi verstandige tegenwerpingen leidt aan tafel regelmatig tot een moeras van problematiseren en externaliseren. Ik noem dat crisisdenken en maak juist dát bespreekbaar. Want in crisisdenken richten wij ons meer op dát wat er mis is, in plaats van daar waar we naartoe willen.
In crisisdenken verliezen we de verbinding met onszelf en dus met elkaar
De beweging van crisisdenken naar voorwaarts denken kun je echter niet in één keer maken. Het vergt eerst zelfonderzoek over hoe jij je tot onzekerheid verhoudt. En daar helpt onzekerheidskunde bij. Ik besef heel goed hoe ingewikkeld een crisistafel kan zijn, hoe graag we het goed willen doen en hoe groot de druk van buitenaf is. Het is echt spannend om midden in de crisis in onzekerheid te moeten opereren.
Van persoonlijke crisis naar kalm leiderschap
Ik realiseer dit des te meer sinds ik zelf door mijn Covid-infectie ook lange tijd in onzekerheid heb geleefd. Een gezondheidscrisis vol onverklaarbare klachten. Ik raakte overspoeld door een stroom van tegenstrijdige informatie en voelde de rusteloze gedachten en emoties die onzekerheid teweegbrengen. Dit zorgde voor episodes beladen met crisisdenken.
De beweging voorwaarts heb ook ik niet in één keer kunnen maken. Midden in mijn eigen crisis was het nodig stil te staan en om te leren gaan met de onzekerheid over wat er aan de hand was en of het ooit weer beter zou gaan? Na een periode van rust, ruimte en reflectie, hervond ik gelukkig mijn kalmte. En de diepe en tijdloze waarde van Onzekerheidskunde. Ook realiseerde ik mij dat zelfs een extreme situatie als deze een doorkijk geeft naar een nieuwe werkelijkheid.
Dus meer dan ooit begrijp ik de gedachten en gevoelens van diegenen die tijdens crises aan zet zijn. De worsteling om juist wanneer allerlei zekerheden om je heen wegvallen, contact te moeten maken met de beste versie van jezelf. Om krachtig op te staan en goed voorbereid aan tafel te gaan. En daar gaan we het over hebben; eerlijk, simpel en duidelijk!
Mijn expertise, eigen lessen, inzichten en ervaringen deel ik in de geheel vernieuwde leerlijn Onzekerheidskunde; van crisisdenken naar voorwaarts denken. Ik hoop jou daarin te mogen ontmoeten.
We kunnen zoveel meer bereiken als we ons laten leiden door kalmte in plaats van chaos
Missie
Het is mijn persoonlijke missie om zoveel mogelijk crisisteams te helpen om in situaties waarin er veel zekerheden wegvallen, in een vroegtijdig stadium, met weinig informatie snel overzicht te krijgen. Overzicht op álle thema’s die belangrijk zijn en hun onderlinge samenhang. Vroegtijdig overzicht is belangrijk om uit de kramp van crisisdenken te blijven en vanuit kalmte op kordate wijze voorwaarts te kunnen gaan. Zo kunnen teams echt het verschil maken en zelfs tijdens een crisissituatie bouwen aan vertrouwen.
Visie
De enige manier om samen sterker uit de crisis te komen is door comfortabel te zijn met het niet-weten. Ik geloof dat wanneer jij als crisisprofessional onzekerheidskunde beheerst, jij beter voorbereid aan tafel gaat, waardoor de crisistafel veel sneller tot de kern kan komen. Onzekerheidskunde en voorwaarts denken zorgen ervoor dat jij met 10% kennis, 100% kunt beslissen waardoor jij veel meer waarde kan toevoegen voor degenen die getroffen zijn.
Missie
Het is mijn persoonlijke missie om zoveel mogelijk crisisteams te helpen om in situaties waarin er veel zekerheden wegvallen, in een vroegtijdig stadium, met weinig informatie snel overzicht te krijgen. Overzicht op álle thema’s die belangrijk zijn en hun onderlinge samenhang. Vroegtijdig overzicht is belangrijk om uit de kramp van crisisdenken te blijven en vanuit kalmte op kordate wijze voorwaarts te kunnen gaan. Zo kunnen teams echt het verschil maken en zelfs tijdens een crisissituatie bouwen aan vertrouwen.
Visie
De enige manier om samen sterker uit de crisis te komen is door comfortabel te zijn met het niet-weten. Ik geloof dat wanneer jij als crisisprofessional onzekerheidskunde beheerst, jij beter voorbereid aan tafel gaat, waardoor de crisistafel veel sneller tot de kern kan komen. Onzekerheidskunde en voorwaarts denken zorgen ervoor dat jij met 10% kennis, 100% kunt beslissen waardoor jij veel meer waarde kan toevoegen voor degenen die getroffen zijn.
‘Irene inspireert omdat ze wegen zoekt die anderen mijden.’
Hans Siepel
Communicatieadviseur en mediatrainer